Taifid breitheanna, póstaí agus básanna
Cláir eaglaise agus phobalda maidir le baisteadh, pósadh agus adhlacadh
Maidir leis an tréimhse sular cuireadh tús le clárú sibhialta breitheanna, póstaí agus básanna sa bhliain 1864, is i dtaifid eaglaise a sholáthraítear an t-aon taifead amháin ar an gcuid is mó breitheanna, póstaí agus básanna, rud a sholáthraítear i bhfoirm cláir a bhaineann le baistí, póstaí agus adhlacthaí. Tá póstaí Eaglais na hÉireann, póstaí Preispitéireacha agus póstaí Giúdacha á gclárú go sibhialta ó bhí an bhliain 1845 ann.
Taifid na hEaglaise Caitlicí Rómhánaí
Tá cláir bhunaidh pharóiste na hEaglaise Caitlicí Rómhánaí (i.e. le haghaidh baistí, póstaí agus adhlacthaí) á gcoimeád fós sna paróistí lena mbaineann. Maidir leis an gcuid is mó paróiste de chuid na hEaglaise Caitlicí Rómhánaí in Éirinn, tá cóipeanna micreascannáin de na cláir bhunaidh pharóiste ar fáil i Leabharlann Náisiúnta na hÉireann le haghaidh na mblianta suas go 1880 agus, i gcásanna áirithe, suas go 1900. Tá siad sin ar fáil saor in aisce ar líne anois ar láithreán gréasáin Chlár Paróistí Caitliceacha Leabharlann Náisiúnta na hÉireann. Tugtar ainmneacha agus seoltaí daoine den chléir Chaitliceach Rómhánach in Eolaire Caitliceach na hÉireann.
Eaglais na hÉireann
Tá cuid mhór clár paróiste (i.e. baistí, póstaí agus adhlacthaí) de chuid Eaglais na hÉireann (an Eaglais Anglacánach) ar taisceadh i Leabharlann agus Cartlann an Chomhlachta Ionadaithigh Eaglaise agus tá an cuid eile fós á gcoimeád sna paróistí iomchuí. Is taifid phoiblí iad na cláir pharóiste a bhaineann leis an tréimhse roimh an mbliain 1870 agus bhí cuid acu ar taisceadh in Oifig na dTaifead Poiblí in Éirinn ach díothaíodh iad sa bhliain 1922. Tá cláir ar marthain le haghaidh thart ar an tríú cuid de na paróistí ar fud na tíre.
Chun tuilleadh faisnéise a fháil faoi Leabharlann agus Cartlann an Chomhlachta Ionadaithigh Eaglaise. D’fhéadfadh na cláir pharóiste a bheith ar fáil freisin, i bhfoirm bhunaidh, i bhfoirm chóipe nó i bhfoirm mhicreascannáin, sa Chartlann Náisiúnta. De ghnáth, ní bhaineann na taifid a choimeádtar sa Chartlann Náisiúnta leis an tréimhse tar éis na bliana 1880 ach baineann líon beag díobh leis an bhfichiú haois.
Tá leaganacha micreascannáin nó cóipeanna eile de cláir pharóiste Eaglais na hÉireann ar marthain sa Chartlann Náisiúnta le haghaidh Dheoisí Fhearna, Ghleann Dá Loch, Chill Dara agus na Mí, chomh maith le taifid eile ó chodanna eile den tír.
Tá cóipeanna ag Oifig Thaifead Poiblí Thuaisceart Éireann de na cláir mharthanacha go léir de chuid Eaglais na hÉireann le haghaidh Dheoisí Ard Mhacha, an Chlochair, Choinnire, Dhoire, Dhroim Mór, na Cille Móire agus Ráth Bhoth. Chomh maith le gach ceann de na sé chontae atá ann i dTuaisceart Éireann faoi láthair, clúdaíonn na Deoisí sin Contaetha an Chabháin, Dhún na nGall, Lú agus Mhuineacháin, agus cuid de Chontae Liatroma, atá suite i bPoblacht na hÉireann. Tá cóipeanna de na cláir pharóiste sin go léir a bhaineann le Poblacht na hÉireann agus a ndearna Oifig Thaifead Poiblí Thuaisceart Éireann leagan micreascannáin díobh, á gcoimeád i Leabharlann agus Cartlann an Chomhlachta Ionadaithigh Eaglaise.
Tá liosta iomlán de chláir pharóiste Eaglais na hÉireann, ina léirítear an bhfuil siad ar marthain agus cén áit a gcoimeádtar iad, ar fáil sa Chartlann Náisiúnta agus, chomh maith leis sin, i Leabharlann agus Cartlann an Chomhlachta Ionadaithigh Eaglaise. Tugtar ainmneacha agus seoltaí daoine den chléir in Eolaire bliantúil Eaglais na hÉireann. Is féidir liosta agus cárta-innéacs de na cláir a choimeádtar sa Chartlann Náisiúnta, chomh maith le liostaí trascríbhinní agus achomaireachtaí, a cheadú sa seomra léitheoireachta.
Tugann taifid ar cheadúnais phósta faisnéis maidir le roinnt póstaí de chuid Eaglais na hÉireann a bhí ann roimh an mbliain 1845. B’éigean do dhaoine ar theastaigh uathu ceadúnas pósta a fháil gan bannaí a fhógairt banna a dhéanamh le heaspag na deoise. Níl na ceadúnais ná na bannaí ar marthain (sa chuid is mó cásanna), ach tá na hinnéacsanna a ghabhann leis na bannaí a taisceadh i ngach Cúirt Deoise agus sa Chúirt Sainphribhléide ar fáil ar mhicreascannán sa seomra léitheoireachta.
Tá roinnt de na hinnéacsanna foilsithe. Tá tuilleadh mionsonraí le fáil in achomaireachtaí Betham maidir le ceadúnais phósta Sainphribhléide agus ceadúnais phósta Dheoise Bhaile Átha Cliath. Tá taifid eile faoi cheadúnais phósta innéacsaithe sa chárta-innéacs Tiomnach atá ar fáil sa seomra léitheoireachta.
Cuimsíonn na Cuardaigh Pharóiste trí imleabhar déag ina bhfuil cuardaigh a rinneadh i dtuairisceáin pharóiste Eaglais na hÉireann (baistí de ghnáth, ach tá roinnt póstaí i gceist freisin). Iarradh na cuardaigh chun a fháil amach an raibh an t-iarratasóir, sa tréimhse c. 1908-1922, ach c. 1915-1922 go háirithe, i dteideal Pinsean Seanaoise a fháil ar bhonn fianaise a fuarthas ó na tuairisceáin pharóiste a bhí ar marthain an tráth sin in Oifig na dTaifead Poiblí in Éirinn. Uaireanta, ní dhearnadh ach cuardach amháin taifeadta maidir le duine sonrach i bparóiste. In imleabhar a trí déag, tá cuardaigh iolracha taifeadta maidir le daoine éagsúla i bparóistí cathrach agus iad liostaithe in ‘Parish Registers and related Material’, atá ar fáil sa seomra léitheoireachta.
Tá trascríbhinní (agus roinnt íomhánna digitithe) de chláir pharóiste baistí, póstaí agus adhlactha de chuid na hEaglaise Caitlicí Rómhánaí agus Eaglais na hÉireann don tréimhse roimh an mbliain 1900 ar fáil saor in aisce ar www.irishgenealogy.ie. Tá an láithreán sin á óstáil ag an Roinn Cultúir, Oidhreachta agus Gaeltachta.
D’fhéadfadh sé gur díol spéise iad freisin taifid eile nach bhfuil eagraithe ar bhonn paróiste.
D’fhéadfadh sé go mbeadh taifid de chuid an phobail Ghiúdaigh in Éirinn, lena n-áirítear taifid bhreithe, ar fáil i Músaem Giúdach na hÉireann i mBaile Átha Cliath ag 3 Bóthar Walworth, Baile Átha Cliath 8. Tá bunachar sonraí faoi theaghlaigh Ghiúdacha na hÉireann ar fáil ag www.irishjewishroots.com.
Áiríonn taifid Eaglais Mheitidisteach na hÉireann cláir baistí agus póstaí chuarda Meitidisteacha agus shéipéil Mheitidisteacha na hÉireann. Tá cuid mhór acu á gcoimeád ag Wesley Historical Society in Ireland i mBéal Feirste agus tá bailiúchán beag cartlainne acu i mBaile Átha Cliath freisin. Tá leagan micreascannáin de chuid mhór taifead Meitidisteach déanta ag Oifig Thaifead Poiblí Thuaisceart Éireann. Is ceart do thaighdeoirí Irish Methodists: where do I start? (Council of Irish Genealogical Organisations, Dublin, 2000), le Steven C. ffeary-Smyrl, chun treoir a fháil maidir le taifid a bhaineann leis an Eaglais Mheitidisteach in Éirinn.
Cuimsíonn taifid na hEaglaise Preispitéirí in Éirinn cláir baistí agus póstaí. Tá cuid mhór acu á gcoimeád ag an Presbyterian Historical Society i mBéal Feirste. Tá leagan micreascannáin den chuid is mó de thaifid na hEaglaise Meitidistí i gCúige Uladh déanta ag Oifig Thaifead Poiblí Thuaisceart Éireann.
Tá cláir breitheanna, póstaí agus básanna a bhaineann leis an tréimhse ón seachtú haois déag ar aghaidh le fáil i dtaifead Chumann na gCarad (na Caecair). Tá na taifid sin á gcoimeád ag Leabharlann Staire Chumann na gCarad i mBaile Átha Cliath nó ag Tionól Ráithiúil Uladh Chumann na gCarad i Lios na gCearrbhach.
Tá an chuid is mó de na cláir pharóiste (beag beann ar aicme chreidimh) do chontaetha tuaisceartacha na hÉireann ar fáil ar mhicreascannán in Oifig Thaifead Poiblí Thuaisceart Éireann.
Tá an buneolas is fearr faoi thaifid eaglaise le fáil in Irish Church Records (Dublin, 2001), le James G. Ryan (eagarthóir), agus i saothar le Steven C. Smyrl dar teideal Dictionary of Dublin Dissent:Dublin’s Protestant dissenting meeting houses, 1660–1920 (Dublin, 2009).
