Is foinse thábhachtach iad taifid ó na cúirteanna do thaighdeoirí a bhfuil suim acu i stair a dteaghlaigh, do mhic léinn a bhfuil spéis ar leith acu i stair dhlíthiúil nó pholaitiúil agus do thaighdeoirí gairmiúla atá ag lorg cásanna cúirte ar leith.
Tá taifid dhlíthiúla lán d’fhaisnéis luachmhar faoi na cúirteanna agus faoi na daoine aonair a d’idirghníomhaigh leo. Cé go mbaineann taifead aonair le cás ar leith ar an dromchla, léiríonn ábhar foriomlán na dtaifead an tsochaí tráth a cruthaíodh iad.
Coimeádann an Chartlann Náisiúnta taifid de gach leibhéal cúirteanna seachas an Chúirt Choiriúil Speisialta. Is féidir creat dlíthiúil agus luachanna sochaíocha agus eacnamaíocha shochaí na hÉireann a fhiosrú ón 15ú haois go dtí deireadh an 20ú haois.
Ag ullmhú chun taifid chúirte a chuardach
Sula dtugann tú cuairt ar an gCartlann Náisiúnta, faigh amach an oiread faisnéise agus is féidir faoin ábhar nó faoin gcás cúirte. Socraítear na taifid de réir an chaoi ar chruthaigh agus ar bhainistigh na cúirteanna aonair iad. Chun taifid chúirte a chuardach, teastaíonn an fhaisnéis seo a leanas uait:
- Dáta an tsuí
- Ainm na cúirte inar éisteadh an cás:
- Dúiche
- Chuarda
- Ard-Chúirt
- Uachtarach
Gan an fhaisnéis seo, b’fhéidir nach mbeidh tú in ann taifid na cúirte a chuardach go rathúil.
Conas staidéar a dhéanamh ar chás dlíthiúil
Chun a fháil amach cá háit nó cathain a bhí cás dlíthiúil ar siúl, seiceáil cartlanna na nuachtán áitiúil agus náisiúnta, a bhfuil go leor acu ar líne. Is féidir leat cóipeanna micreascannáin de nuachtáin i Leabharlann Náisiúnta na hÉireann a fháil freisin.
Is minic a bhíonn faisnéis i nuachtáin stairiúla faoi shuíonna cúirte agus faoi shonraí na gcásanna a tionóladh. D’fhéadfadh an fhaisnéis seo a bheith úsáideach chun aon chomhaid nó doiciméadacht eile a d’fhéadfadh a bheith ann a aimsiú. Áirítear i dtaifid na Cúirte Cuarda comhaid ionchoisne cróinéirí agus is éard atá i dtaifid na Cúirte Dúiche cláir gan comhaid tacaíochta.
Faigh rochtain ar thaifid chúirte sa Chartlann Náisiúnta
Ní mór dul i gcomhairle sa Seomra Léitheoireachta leis na háiseanna aimsithe do thaifid chúirte lena n-áirítear taifid na Cúirte Dúiche agus na Cúirte Cuarda agus gach ardchúirt eile agus a gcomhlachtaí réamhtheachtacha. Tá sonraí iontu sin faoi na taifid agus faoi na cóid tagartha a úsáidtear chun iad a aimsiú agus a aisghabháil. Tá cásanna dlí teaghlaigh dúnta don phobal agus ní mór cead a fháil ón gCláraitheoir Contae nó ó Phríomh-Oifig na hArd-Chúirte.
Taifid na Cúirte Dúiche
Stóráiltear taifid na Cúirte Dúiche ar an láthair agus is féidir iad a ordú agus a fheiceáil ar lá do chuairte.
Gach taifead cúirte eile
Coimeádtar gach taifead dlíthiúil eile inár n-áitreabh Ceithre Chúirt.
Áirítear leo siúd:
- Taifid na Cúirte Cuarda roimh lár na 1970idí
- An Ard-Chúirt, an Chúirt Uachtarach agus an Chúirt Achomhairc Choiriúil
- Taifid Coróinneach agus Síochána
Chun rochtain a fháil ar na taifid seo, lean na céimeanna seo le do thoil:
Tabhair cuairt ar an Seomra Léitheoireachta ag Sráid an Easpaig chun féachaint ar na háiseanna aimsithe agus chun an taifead atá uait agus a chód tagartha a aimsiú.
- De ghnáth bíonn trí chuid i gcóid tagartha mar shámpla 2004/74/993
- Mura bhfuil cód tagartha de chuid na Cartlainne Náisiúnta ag taifead, bain úsáid as an tagairt bhunaidh mar shámpla CC/CN/E178/1980
- Cuir ordú le haghaidh an taifid
- Fill ar ais go dtí an Seomra Léitheoireachta chun an taifead a cheadú nuair a seachadadh chuig Sráid an Easpaig é
Cóipeanna deimhnithe de chartlanna a ordú
Is féidir cóipeanna de thaifid dhlíthiúla a ordú. Is féidir cóip fhíordheimhnithe, ar a dtugtar cóip dheimhnithe freisin, a ordú más gá chun críocha dlíthiúla.
Taifid luathchúirte
Maidir le taifid luathchúirte a scriosadh in Oifig na dTaifead Poiblí in Éirinn le linn an Chogaidh Chathartha i 1922, ba cheart duit cóipeanna de na taifid bhunaidh a sheiceáil. I measc na bhfoinsí tábhachtacha do na taifid seo tá taifid a fuarthas ó fhoinsí príobháideacha amhail bailiúcháin aturnaetha agus taifid ghnó nó tras-scríbhinní de thaifid a cruthaíodh sular cailleadh na taifid bhunaidh.
Chun eolas a fháil ar uachtanna agus ar phrobháidí, féach Conas uacht a aimsiú.
Ag tagairt do chartlanna
Mar chuid de do chuid taighde, moltar duit nóta a choinneáil d’aon chartlann a ndeachthas i gcomhairle leo. Tá nótaí mionsonraithe de chóid tagartha nó tuairiscí ar theidil doiciméad úsáideach más gá duit na taifid a cheadú arís. I gcás ina luann taighdeoirí doiciméid i bhfoilseacháin, tá sé tábhachtach an fhaisnéis sin a choinneáil chun an cód tagartha ceart agus na tuairiscí cearta ar dhoiciméid a chur san áireamh.