Conas uacht a aimsiú
Mínítear sa treoir seo conas uachtanna stairiúla agus deontais phrobháide nó litreacha riaracháin a aimsiú in Éirinn. Caomhnaíonn an Chartlann Náisiúnta taifid Stáit lena n-áirítear uachtanna ón Oifig Phrobháide atá mar chuid den Ard-Chúirt. Coinníonn an Chartlann Náisiúnta na huachtanna do Bhaile Átha Cliath agus do roinnt clárlanna ceantair suas go dtí an bhliain 1991. I gcás gach taifid ó 1992 ar aghaidh, déan teagmháil leis an Oifig Phrobháide. Tá na taifid seo thar a bheith luachmhar do ghinealeolaithe, do thaighdeoirí agus dóibh siúd a dhéanann iniúchadh ar stair an teaghlaigh.
Cad is uacht ann?
Is doiciméad dlíthiúil é uacht ina gcuirtear mianta duine in iúl maidir le dáileadh a n-eastáit tar éis bháis. Chun a dlíthiúlacht a áirithiú, ní mór do na cúirteanna deonú probháide a eisiúint. Má fhaigheann duine bás gan uacht (díthiomnóir), is féidir leis na cúirteanna litreacha riaracháin a eisiúint chun duine a cheapadh chun dáileadh an eastáit a bhainistiú.
Cineálacha taifead tiomnach
- Probháid a dheonú: Déanann sé uacht a dhlisteanú agus deimhníonn sé údarás an seiceadóra an t-eastát a dháileadh
- Deonú litreacha riaracháin: Eisithe nuair nach bhfuil aon uacht ann, rud a ligeann do riarthóir an t-eastát a bhainistiú
- Taifid tar éis 1858:
- Arna bhainistiú ag na cúirteanna sibhialta (Príomh-Chlárlanna agus Clárlanna Dúiche na Cúirte Probháide roimh 1877 agus an Ard-Chúirt ó 1877)
- Innéacsaithe i bhFéilirí Bliantúla Uachtanna agus Riarachán le haghaidh 1858–1982
Príomhoifigí a bhainistíonn taifid thiomnacha
- Príomhchlárlann: Tugtar an Oifig Phrobháide uirthi freisin, agus is í an phríomhoifig i mBaile Átha Cliath í chun taifid thiomnacha a bhainistiú. I bhFéilirí na nUachtanna, tugtar faoi deara é mar PR, PO nó Baile Átha Cliath. Faigh tuilleadh eolais san Oifig Phrobháide.
- Clárlann Cheantair: Is fo-oifig de chuid na hOifige Probháide í Clárlann Ceantair atá suite lasmuigh de Bhaile Átha Cliath. Tá 14 Oifig Phrobháide Ceantair in Éirinn a eisíonn deontais phrobháide agus riaracháin go háitiúil.
- Oifig Phrobháide: Is cuid den Ard-Chúirt í an Oifig Phrobháide, atá freagrach as taifid thiomnacha a riar. Tá an phríomhoifig i mBaile Átha Cliath le hOifigí Probháide Ceantair breise ar fud na hÉireann.
Ag lorg deontas probháide
Is doiciméad oifigiúil é deonú probháide a bhailíochtaíonn uacht duine éagtha, rud a ligeann don seiceadóir a eastát a dháileadh de réir a mianta. Déantar na deontais seo a innéacsú gach bliain i dtaifead aibítre ar a dtugtar Féilire na nUachtanna agus na Riarachán.
Conas cuardach a dhéanamh:
- Cuardaigh an bhliain ar eisíodh an deontas (ní bliain an bháis)
- Déan cuardach cúig bliana chun moilleanna féideartha ar phróiseáil a chur san áireamh
- Socraítear na féilirí de réir shloinne an duine nach maireann le haghaidh nascleanúint éasca
Ag cuardach deonú litreacha riaracháin
Má fuair duine bás gan uacht (díthiomnóir), eisíonn na cúirteanna litreacha riaracháin chun duine a cheapadh chun dáileadh an eastáit a bhainistiú. Déantar na deontais sin a thaifeadadh freisin i bhFéilire na nUachtanna agus na Riarachán.
Conas cuardach a dhéanamh:
- Liostaítear deontais riaracháin ar an gcaoi chéanna le deontais phrobháide ie de réir bhliain eisiúna agus shloinne an duine éagtha
- Ó 1868 ar aghaidh, áirítear deontais phrobháide agus deontais riaracháin araon sa tsraith féilire chéanna.
Cad is Féilire na nUachtanna ann?
Is innéacs é Féilire na nUachtanna ina ndéantar achoimre ar phríomhshonraí faoi uachtanna agus deontais phrobháide nó riaracháin. Is uirlis riachtanach é chun na taifid bhunaidh a aimsiú.
De ghnáth, cuirtear an méid seo a leanas ar fáil i ngach iontráil:
- Ainm an duine éagtha
- Dáta an bháis
- Dáta an deontais
- Cineál deontais (mar shámpla probháid nó riarachán)
- Seoladh
- Sonraí an seiceadóra
- Luach eastáit
- Clárlann eisiúna
Féilirí Uachtanna a Chuardach
Ar líne:
Cuardaigh Féilirí Uachtanna le haghaidh 1858–1920 ar ár suíomh gréasáin ginealais
Féilirí cuardaigh le haghaidh 1923–1982 sa chatalóg ar líne
- Cuardach Simplí: Clóscríobh “Féilire na nUachtanna” agus an bhliain (mar shámpla Féilire Uachtanna 1962) chun rochtain a fháil ar nasc pdf don bhliain sin
- Cuardach Casta: Úsáid an cód tagartha:
- CS/HC/PO/4/76 – le haghaidh Fhéilire na nUachtanna do 1923
- CS/HC/PO/4/77 – le haghaidh Fhéilire na nUachtanna do 1924
- CS/HC/PO/4/78 – le haghaidh Fhéilire na nUachtanna do 1925
- Níl Féilirí Uachtanna le haghaidh 1921–1922 agus 1983–1991 ar fáil chun cuardach a dhéanamh i gcruachóip ach amháin sa Seomra Léitheoireachta
- Úsáid ainm an duine éagtha chun taifid ábhartha a aimsiú
- Tuaisceart Éireann:
- I gcás na gcontaetha i dTuaisceart Éireann tar éis 1918, téigh i gcomhairle le Will Calendars – proni.gov.uk
Leideanna maidir le cuardaigh éifeachtacha
I gcás gnáthainmneacha, d’fhéadfadh roinnt iontrálacha a bheith mar thoradh ar chuardaigh. Caolaigh do thorthaí trí fhéilirí aonair a chuardach nuair a bhíonn dáta an deontais nó dáta an bháis ar eolas agat. Mura n-aimsítear aon torthaí, déan do chuardach a leathnú trí raon cúig bliana a úsáid, toisc go raibh moilleanna clárúcháin coitianta. Roimh 1858, bhí taifid á mbainistiú ag Eaglais na hÉireann. Tá innéacsanna ar leith do na taifid seo ar fáil ar mhicreascannán sa Seomra Léitheoireachta. Ó 1858 ar aghaidh, bhí taifid á mbainistiú ag na cúirteanna sibhialta agus tá siad innéacsaithe i bhFéilire Uachtanna agus Riaracháin.
Ordaigh cóip d’uacht nó de dheonú probháide
Chun cóip a fháil, comhlánaigh an fhoirm ordaithe leis an bhfaisnéis seo a leanas:
- Ainm an duine éagtha
- Dáta an deontais
- Clárlann eisiúna
- Seol an fhoirm ar ríomhphost chuig query@nationalarchives.ie
Nuair a bheidh d’iarratas faighte againn agus na doiciméid ordaithe againn, rachaimid i dteagmháil leat le costais agus modhanna íocaíochta deiridh.
Íoslódáil an fhoirm chun cóipeanna d’uachtanna nó de dheontais phrobháide a ordú.